Thêu truyền thống Việt Nam – Nghệ thuật của sự kiên nhẫn thể hiện tâm hồn và tinh thần bản địa

Có những giá trị không được đo bằng thời gian hoàn thành, mà bằng thời gian tồn tại. Nghề thêu truyền thống của Việt Nam là một trong những giá trị như thế – âm thầm, bền bỉ, nhưng chưa bao giờ phai nhạt.

Lịch sử nghề thêu truyền thống bắt đầu từ những đường kim mũi chỉ đầu tiên xuất hiện dưới triều Đinh – Lý (thế kỷ X–XI), khi người xưa dùng chỉ màu để tô điểm cho y phục, đồ thờ, tượng gỗ – những vật phẩm mang tính linh thiêng trong đời sống tinh thần người Việt. Nhưng phải đến thế kỷ XVII, dưới thời Lê – Trịnh, nghề thêu mới bước sang thời kỳ hưng thịnh nhờ công của Lê Công Hành – người được tôn vinh là ông tổ nghề thêu Việt Nam. Từ khi ông truyền nghề tại làng Quất Động, thêu tay không còn là kỹ thuật thủ công đơn thuần, mà trở thành một loại hình nghệ thuật có tổ chức, có trường phái và bản sắc rõ ràng.

Một vân chỉ – Một đời sống nghệ thuật

Nếu ví thêu truyền thống là một bản nhạc, thì mỗi mũi chỉ là một nốt nhạc trầm mặc và tinh tế. Nghề thêu không chỉ kết nối vải vóc – nó kết nối quá khứ và hiện tại, kết nối bàn tay và trái tim, kết nối truyền thống và giấc mơ nghệ thuật. Dưới tay người thợ, những họa tiết rồng bay, phượng múa, hoa cúc, sóng nước… trở thành những biểu tượng văn hóa được kể lại bằng đường kim mềm mại và chính xác đến từng ly.

Một tấm vải trơn có thể trở thành một thế giới sống động chỉ bằng những sợi chỉ mảnh mai – đó là phép màu của thêu truyền thống. Nhưng để điều kỳ diệu ấy xảy ra, người nghệ nhân phải trải qua hành trình dài, đầy kiên nhẫn: từ lúc lên mẫu phác thảo, căng vải, chuyển họa tiết, đến từng mũi thêu được đưa vào đúng vị trí với sự chính xác gần như tuyệt đối. Mỗi đường chỉ phải theo đúng “nhịp thở” của tổng thể, đồng bộ giữa bàn tay khéo léo và hình dung nội tâm tinh tế. Có những tác phẩm đòi hỏi đến hàng trăm giờ lao động – nhưng thứ họ nhận lại không chỉ là thành phẩm, mà là cảm giác đang giữ gìn một phần di sản sống.

Thêu – từ biểu tượng quyền quý đến tuyên ngôn thẩm mỹ đương đại

Ngày xưa, thêu truyền thống hiện diện trong cung đình – nơi long bào, trướng rồng, khăn tế… thể hiện quyền uy của bậc đế vương. Nghệ thuật thêu là đặc quyền của tầng lớp quý tộc, nơi mỗi họa tiết đều ẩn chứa tầng nghĩa văn hóa và tinh thần. Nhưng khi bước vào thời hiện đại, thêu tay vẫn giữ được linh hồn ấy – chỉ là nó khoác lên một diện mạo mới, gần gũi hơn, cá tính hơn, và cũng tự do hơn.

Từ các bộ sưu tập thời trang cao cấp, tranh nghệ thuật đương đại, đến các sản phẩm nội thất thủ công – thêu đang sống lại mạnh mẽ trong đời sống mới, như một cách con người hiện đại tìm về bản nguyên sâu sắc của cái đẹp.

Tại GPLUS – Thêu không chỉ là kỹ thuật, mà là cách kể chuyện bằng chất liệu

Tại GPLUS, chúng tôi không xem thêu truyền thống là một kỹ năng cần bảo tồn, mà là một ngôn ngữ cần được tiếp tục. Một thứ ngôn ngữ có thể trò chuyện với không gian hiện đại, với lối sống cá tính, với nhu cầu sống chậm, sống sâu và sống có chiều sâu.

Chúng tôi mang họa tiết cổ điển – như rồng phượng, sóng nước, hoa sen, mây vờn – làm mới bằng tư duy thiết kế tối giản, đường nét sắc sảo. Những đường thêu truyền thống được đặt trên các chi tiết nội thất như mặt tủ, tựa lưng sofa, vách ngăn trang trí, bảng hiệu nghệ thuật… Không phô trương, không ồn ào – mỗi sản phẩm là một lát cắt văn hóa, là một tuyên ngôn thẩm mỹ dành cho người biết cảm nhận.

Chúng tôi không chạy theo trào lưu, vì di sản không cần trào lưu để tồn tại. Chúng tôi chỉ lặng lẽ để sợi chỉ chạm vào không gian sống – như cách một ký ức đẹp len lỏi vào đời thường.