Khảm xà cừ: Tinh hoa thủ công Việt và vẻ đẹp từ biển cả

Nghề khảm xà cừ là một trong những tinh hoa thủ công lâu đời và độc đáo nhất của Việt Nam. Không chỉ đơn thuần là kỹ thuật trang trí, khảm xà cừ còn là nghệ thuật kể chuyện bằng ánh sáng, chất liệu và sự kiên nhẫn. Mỗi mảnh xà cừ lấp lánh được đính lên gỗ là một lát cắt của thiên nhiên, một mảnh ghép của ký ức văn hóa, được chế tác qua hàng trăm giờ lao động tỉ mỉ của nghệ nhân.

Lịch sử nghề khảm xà cừ Việt Nam: Từ truyền thuyết đến di sản

Nghề khảm xà cừ truyền thống có nguồn gốc từ thế kỷ XI, dưới triều đại nhà Lý. Tại làng Chuôn Ngọ, huyện Chương Mỹ, Hà Nội ngày nay, cụ Trương Quang Thành – một vị tướng thời Lý – được xem là ông tổ nghề khảm. Tương truyền, ông đã phát hiện vẻ đẹp kỳ diệu của vỏ trai khi đi dọc vùng biển, mang về thử nghiệm ghép lên mặt gỗ sơn mài. Tác phẩm đầu tiên ra đời đã mở ra một chương mới cho thủ công Việt. Sau khi truyền nghề cho dân làng, kỹ thuật này dần lan rộng khắp vùng Chuyên Mỹ và phát triển mạnh mẽ suốt hàng thế kỷ. Đến nay, khảm xà cừ không chỉ là nghề, mà đã trở thành di sản văn hóa phi vật thể, gắn bó sâu sắc với mỹ thuật cung đình, đình làng, và tín ngưỡng truyền thống.

Khảm xà cừ - Tinh hoa thủ công Việt — *Nghệ thuật khảm xà từ vỏ sò | Nguồn hình: Sưu tầm*

Quy trình chế tác khảm xà cừ: Nghệ thuật của sự tỉ mỉ và kiên định

Một tác phẩm nội thất khảm xà cừ hoàn chỉnh là kết quả của quy trình công phu gồm nhiều công đoạn. Đầu tiên, nghệ nhân lựa chọn loại vỏ trai đẹp, dày, ánh sắc tốt. Sau đó, vỏ được ngâm mềm, hơ nóng, ép mỏng và mài nhẵn để chuẩn bị cho việc khắc cắt. Họa tiết sẽ được phác họa và cắt tỉa bằng cưa tay, từng mảnh xà cừ được định hình sao cho khớp tuyệt đối với ý tưởng thiết kế. Tiếp theo là công đoạn đục nền gỗ, khảm mảnh xà cừ vào đúng vị trí đã định, rồi mài phẳng và đánh bóng bằng các kỹ thuật truyền thống như dùng than mềm, mực nho. Toàn bộ quá trình có thể kéo dài hàng tuần, thậm chí hàng tháng – nhưng thành quả là một bề mặt lấp lánh, sang trọng và bền vững theo thời gian.

Ứng dụng hiện đại: Khảm xà cừ trong nội thất và nghệ thuật đương đại

Từ lâu, các sản phẩm khảm xà cừ đã xuất hiện trong nội thất cung đình: bàn, ghế, tủ thờ, bình phong, hoành phi câu đối… Ngày nay, kỹ thuật khảm truyền thống đang được ứng dụng linh hoạt hơn trong thiết kế hiện đại. Những chi tiết xà cừ có mặt trong mặt tủ, vách ngăn, mặt bàn, ghế tựa hay tranh trang trí – mang đến điểm nhấn tinh tế, vừa cổ điển vừa mới mẻ. Ở GPLUS, chúng tôi kết hợp xà cừ với thiết kế tối giản, hiện đại để tạo ra những sản phẩm nội thất độc đáo – nơi di sản gặp gỡ với đương đại, nơi kỹ thuật thủ công hòa quyện cùng ngôn ngữ thiết kế mới.

Sản phẩm

Sofa Doris Version 1

Mã:
17.300.000 ₫
Sản phẩm

Sofa Lani

Mã:
21.800.000 ₫
Sản phẩm

Sofa MK

Mã:
24.300.000 ₫
Sản phẩm

Sofa Momocca

Mã:
21.800.000 ₫

Khảm xà cừ – biểu tượng của sự tinh tế, cá tính và chọn lựa sống có chiều sâu

Không còn giới hạn trong không gian tín ngưỡng hay quý tộc, ngày nay, khảm xà cừ trong thiết kế nội thất là lựa chọn của những người yêu cái đẹp có chiều sâu, yêu sự tỉ mỉ và cá tính nghệ thuật. Một chiếc tủ có điểm xuyết hoa văn khảm, một mặt bàn lấp lánh ánh xà cừ – không chỉ làm đẹp không gian sống, mà còn là lời thì thầm của thời gian, của thiên nhiên và bàn tay con người. Đó là sự sang trọng không phô trương, là vẻ đẹp của sự lắng đọng.

Tại GPLUS, mỗi chi tiết xà cừ không đơn thuần là trang trí – mà là một tuyên ngôn thẩm mỹ. Là lời khẳng định cho lối sống chọn lọc, sâu sắc, và gắn bó với giá trị văn hóa.