0
0
,

Chất liệu sơn mài trong nội thất xưa và nay

Sơn mài là một loại vật liệu thủ công đặc trưng và giàu giá trị văn hóa của nước ta, được góp mặt trong nhiều công trình kiến trúc từ cung đình đến dân gian. Sự kết hợp giữa nghệ thuật truyền thống và tinh thần sáng tạo khiến sơn mài trở thành lựa chọn hàng đầu cho những sản phẩm nội thất hiện đại nhưng vẫn mang hồn cốt của lối sống Việt. Ngày nay, sơn mài trong nội thất được gìn giữ và không ngừng phát triển, trở thành một nét đẹp văn hóa trong thời đại mới.

Chất liệu sơn mài trong nội thất xưa và nay
Sơn mài trong nội thất ngày nay | Nguồn ảnh: Sưu tầm

Nguồn gốc và ý nghĩa của sơn mài

Kỹ thuật làm sơn mài và chế tác nội thất từ sơn mài đã được hình thành và phát triển trong suốt hàng nghìn năm. Bắt nguồn từ kỹ thuật sơn ta truyền thống, sử dụng nhựa cây sơn để phủ lên các đồ vật nhằm mục đích chống mối mọt, bảo vệ bề mặt và tạo độ bóng tự nhiên cho đồ vật, đánh dấu sự khởi đầu của sơn mài tại nước ta. Qua các triều đại phong kiến, sơn mài dần phát triển và trở thành một kỹ nghệ mang tính biểu tượng, phản ánh sự quyền quý và tinh tế thông qua các vật dụng nội thất. Kỹ thuật này đặc biệt được ứng dụng trong kiến trúc cung đình, lăng tẩm và các vật dụng gia đình truyền thống.

Chất liệu sơn mài trong nội thất xưa và nay
Nội thất sơn son thếp vàng cung đình Huế | Nguồn ảnh: Sưu tầm

Thông thường, sơn mài được ứng dụng để chế tác những món đồ quan trọng trong gia đình như tủ thờ, bàn ghế, hoành phi, câu đối, không chỉ có giá trị sử dụng mà còn thể hiện sự sang trọng. Kết hợp cùng các kỹ thuật tinh xảo như khảm trai, dát vàng cùng với những màu sắc đặc trưng, như đỏ son và đen cánh gián, kỹ thuật sơn mài trong nội thất đã tạo ra những tác phẩm có giá trị nghệ thuật cao, góp phần làm nổi bật vẻ đẹp truyền thống của không gian sống.

Chất liệu sơn mài trong nội thất xưa và nay
Nội thất sơn son thếp vàng cung đình Huế | Nguồn ảnh: Sưu tầm
Chất liệu sơn mài trong nội thất xưa và nay
Sử dụng máy móc trong chế tác sơn mài | Nguồn ảnh: Sưu tầm

Sự đổi mới của sơn mài trong nội thất hiện đại

Hiện nay, các tác phẩm sơn mài trong nội thất không chỉ dừng lại ở các phương pháp chế tác truyền thống mà còn được cải tiến về kỹ thuật, chất liệu và kiểu dáng để phù hợp với nhu cầu và thị hiếu. Các nghệ nhân ngày nay đã có nhiều sáng tạo và đổi mới, sử dụng đa dạng nguyên liệu như phôi MDF, phôi gốm thay cho phôi gỗ truyền thống. Song song với đó là việc ứng dụng sơn công nghiệp và các máy móc hiện đại để tạo ra sự đa dạng về màu sắc, kiểu dáng và tiết kiệm thời gian sản xuất.

Chất liệu sơn mài trong nội thất xưa và nay
Công đoạn mài mặt tranh với nước | Nguồn ảnh: Sưu tầm

Những kỹ thuật thủ công truyền thống như hom vóc, phủ sơn nhiều lớp, khảm trai, mài bóng vẫn được duy trì. Công đoạn bó hom vóc giúp tạo lớp nền vững chắc, các vật liệu đặc biệt như vỏ trứng, vàng bạc được trang trí tỉ mỉ và mài bóng để đạt được độ sâu và lấp lánh đặc trưng của từng chi tiết. Các bước này đặc biệt được chú trọng đối với các sản phẩm cao cấp để đảm bảo chất lượng, tính độc bản cũng như giá trị nghệ thuật của sản phẩm.

Ứng dụng của chất liệu sơn mài trong nội thất hiện đại

Ngày nay, chất liệu sơn mài trong nội thất mang nhiều phong cách khác nhau, từ những món đồ trang trí nhỏ như hộp đựng đồ, bình hoa, đến các sản phẩm lớn như tủ, giường ngủ, bàn, ghế,… Nhờ vào tính thẩm mỹ tinh tế và khả năng linh hoạt trong thiết kế, nội thất ứng dụng chất liệu sơn mài đặc biệt được ưa chuộng trong các không gian sang trọng như khách sạn, biệt thự, nhà hàng.

Các sản phẩm sơn mài có nhiều sự thay đổi so với trước đây, không chỉ giữ lại nét truyền thống vốn có mà còn được cải tiến về kiểu dáng và màu sắc. Để phù hợp với thị hiếu, nội thất hiện đại ứng dụng chất liệu sơn mài thường sử dụng gam màu trung tính hoặc kết hợp các chất liệu như kim loại và kính, mang đến một hơi thở đương đại nhưng vẫn toát lên sự sang trọng vốn có.

Chất liệu sơn mài trong nội thất xưa và nay
Chân bàn Botany ứng dụng sơn mài | Thiết kế và sản xuất bởi GPLUS Furniture

Giá trị bền vững và tiềm năng phát triển của sơn mài trong nội thất

Không chỉ là một chất liệu thủ công, sơn mài trong nội thất còn là một biểu tượng của giá trị truyền thống và nguồn cảm hứng cho những thiết kế mang tính biểu trưng cho nền văn hóa Việt Nam.

Chất liệu sơn mài trong nội thất xưa và nay
Người nghệ nhân làm sơn mài | Nguồn ảnh: Sưu tầm

Trong bối cảnh người tiêu dùng hiện đại ngày càng chú trọng đến sự độc đáo của các sản phẩm thủ công truyền thống, sơn mài đã khẳng định được vị thế của mình như một loại hình di sản văn hóa kết hợp với nghệ thuật hiện đại. Tiềm năng phát triển của chất liệu sơn mài trong nội thất đã được ghi nhận bởi sức sáng tạo không ngừng của các nghệ nhân và nhà thiết kế trong việc kết hợp sơn mài với nhiều chất liệu mới. Không chỉ giới hạn trong thị trường nội địa, nội thất sơn mài Việt Nam đã và đang vươn ra thế giới, khẳng định giá trị và sự độc đáo của ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam.

Chất liệu sơn mài trong nội thất xưa và nay
Tác phẩm tranh sơn mài Làng quê 5 | Nguồn ảnh: Sưu tầm

Với sự kết hợp hoàn hảo giữa nghệ thuật truyền thống độc đáo và công nghệ hiện đại, các sản phẩm sơn mài trong nội thất ngày nay đã có nhiều sự cải tiến mới mẻ, đáp ứng nhu cầu của thị trường cả trong và ngoài nước. Từ những sản phẩm tinh xảo trong cung đình xưa, giờ đây sơn mài đã giữ một vai trò thiết yếu trong các thiết kế không gian hiện đại cùng với tiềm năng phát triển mạnh mẽ.

Chia sẻ bài viết: